IMMUNOTERAPIA SWOISTA (SIT) – odczulanie
IMMUNOTERAPIA SWOISTA (SIT) – odczulanie to metoda leczenia polegająca na podawaniu w iniekcjach (zastrzyki podskórne) szczepionki zawierającej alergen /lub alergeny/, na które dana osoba jest uczulona (czyli wywołujących u niej objawy chorobowe). Skuteczność tej metoda, z zastosowaniem nowoczesnych szczepionek, została potwierdzona w wielu badaniach klinicznych.
Dawki szczepionki są początkowo małe, stopniowo zwiększane (leczenie początkowe, szczepienia co 7 – max 14 dni), aż do uzyskania dawki maksymalnej (często indywidualnej dla danego Pacjenta), powtarzanej w kolejnych iniekcjach (leczenie podtrzymujące, szczepienia co 4 – max 6 tygodni).
Podstawowym celem leczenia jest zapobieganie dalszemu rozwojowi choroby alergicznej oraz uzyskanie tolerancji na alergen, tak aby w przyszłości nie wywoływał objawów chorobowych lub (co uzyskuje się znacznie częściej – przynajmniej objawy były wyraźnie mniejsze). W wyniku zastosowania immunoterapii uzyskuje się również, u większości pacjentów, zmniejszenie zapotrzebowania na leki przeciwalergiczne. Udowodniono, że u dzieci odczulanie może hamować dalszy rozwój choroby (wystąpienie astmy). U większości pacjentów efekty leczenia utrzymują się przez wiele lat po zakończeniu szczepień.
Wskazania do zastosowania immunoterapii swoistej powinien ustalać specjalista alergolog. Stosuje się ją przede wszystkim w alergicznym nieżycie nosa, u części pacjentów chorujących na astmę oskrzelową, w wybranych przypadkach atopowego zapalenia skóry oraz w alergii na jady owadów żądlących (z ciężkimi objawami ogólnymi). Immunoterapię zaleca się, jeżeli unikanie alergenu jest niemożliwe, a skuteczność leczenia farmakologicznego jest ograniczona.
Aby zastosować odczulanie, konieczne jest określenie alergenu wywołującego objawy chorobowe oraz potwierdzenie mechanizmu tzw. IgE-zależnego (za pomocą przede wszystkim punktowych testów skórnych, lub oznaczenia swoistych IgE w surowicy). Konieczna jest zgodność wyników badań z dolegliwościami pacjenta (odczulamy tylko na te alergeny, na które pacjent prezentuje objawy).
Bardzo ważna jest współpraca pacjenta, zarówno przy określaniu alergenów wywołujących objawy chorobowe jak i w trakcie kilkuletniego leczenia.
Dla większości pacjentów optymalny czas stosowania immunoterapii powinien wynosić min 3, najlepiej 5 lat.
Szczepienia mogą odbywać się wyłącznie w gabinetach alergologicznych, pod nadzorem lekarza.
Regularne zgłaszanie się na kolejne wizyty, w wyznaczonych terminach, poprawia skuteczność i bezpieczeństwo leczenia. Po każdym szczepieniu obowiązuje co najmniej 30-minutowa obserwacja – trzeba wówczas zgłaszać każde pogorszenie samopoczucia, każdą niepokojącą dolegliwość.
W ciągu 24 godzin po szczepieniu należy unikać intensywnego wysiłku, przebywania na słońcu, gorących kąpieli, solarium, alkoholu. Przy kolejnych wizytach konieczne jest informowanie lekarza/pielęgniarki nie tylko o objawach, które wystąpiły po szczepieniu, ale także o nowych dolegliwościach, czy przyjmowanych lekach. Niektóre z nich są przeciwwskazane podczas odczulania.
Immunoterapia swoista jest bezpieczną metodą leczenia. W miejscu szczepienia mogą występować zmiany – świąd, zaczerwienienie, obrzęk. Czasami, u niektórych pacjentów, zdarzają się większe reakcje miejscowe, utrzymujące się 1-2 dni. Reakcje miejscowe nie są niebezpieczne, natomiast reakcje uogólnione tj. objawy ze strony dróg oddechowych (np. duszność), pokrzywka, spadek ciśnienia, itp. wymagają wnikliwej oceny lekarza. Bardzo rzadko dochodzi do ciężkich reakcji uogólnionych zagrażających życiu chorego, wymagających właściwego, szybkiego leczenia. Niebezpieczne powikłania – jeżeli wystąpią – mają miejsce głównie bezpośrednio po szczepieniu, dlatego konieczna jest 30-minutowa obserwacja, w trakcie której należy zgłaszać wszystkie niepokojące objawy. Dobra współpraca pacjenta jest bardzo ważnym elementem decydującym o bezpieczeństwie leczenia. Każda zmiana schematu leczenia wymaga konsultacji alergologa.
