![dr n. med. Magdalena Arcimowicz [05] dr n. med. Magdalena Arcimowicz [05]](https://mcmwiktorska.pl/wp-content/uploads/2022/09/dr-n.-med.-Magdalena-Arcimowicz-05.jpg)
dr n. med. Magdalena Arcimowicz
Specjalista alergolog
Specjalista otolaryngolog
Adiunkt w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz współpracownik Zakładu Alergologii i Immunologii Klinicznej Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego WUM.
Doświadczony specjalista w zakresie leczenia schorzeń górnych dróg oddechowych i chorób alergicznych.
Autorka i współautorka wielu podręczników oraz kilkudziesięciu artykułów z zakresu otolaryngologii i alergologii.
- konsultacje dzieci i dorosłych;
- leczenie chorób alergicznych dróg oddechowych (nieżyty nosa, astma oskrzelowa)
- leczenie chorób alergicznych skóry;
- testy alergiczne; spirometria; prowadzenie odczulania (immunoterapia).
- leczenie chorób nosa i zatok przynosowych
- badanie endoskopowe nosa i zatok przynosowych
- leczenie chorób gardła, krtani i uszu
- leczenie nawracających infekcji i przewlekłych zapaleń górnych dróg oddechowych
Specjalizuje się w:
Odczulanie
Immunoterapia swoista (SIT)
Jest to metoda leczenia polegająca na podawaniu w iniekcjach (zastrzyki podskórne) szczepionki zawierającej alergen /lub alergeny/, na które dana osoba jest uczulona (czyli wywołujących u niej objawy chorobowe). Skuteczność tej metoda, z zastosowaniem nowoczesnych szczepionek, została potwierdzona w wielu badaniach klinicznych. Dawki szczepionki są początkowo małe, stopniowo zwiększane (leczenie początkowe, szczepienia co 7 – max 14 dni), aż do uzyskania dawki maksymalnej (często indywidualnej dla danego Pacjenta), powtarzanej w kolejnych iniekcjach (leczenie podtrzymujące, szczepienia co 4 – max 6 tygodni).
Podstawowym celem leczenia jest zapobieganie dalszemu rozwojowi choroby alergicznej oraz uzyskanie tolerancji na alergen, tak aby w przyszłości nie wywoływał objawów chorobowych lub (co uzyskuje się znacznie częściej – przynajmniej objawy były wyraźnie mniejsze). W wyniku zastosowania immunoterapii uzyskuje się również, u większości pacjentów, zmniejszenie zapotrzebowania na leki przeciwalergiczne. Udowodniono, że u dzieci odczulanie może hamować dalszy rozwój choroby (wystąpienie astmy). U większości pacjentów efekty leczenia utrzymują się przez wiele lat po zakończeniu szczepień. Wskazania do zastosowania immunoterapii swoistej powinien ustalać specjalista alergolog. Stosuje się ją przede wszystkim w alergicznym nieżycie nosa, u części pacjentów chorujących na astmę oskrzelową, w wybranych przypadkach atopowego zapalenia skóry oraz w alergii na jady owadów żądlących (z ciężkimi objawami ogólnymi). Immunoterapię zaleca się, jeżeli unikanie alergenu jest niemożliwe, a skuteczność leczenia farmakologicznego jest ograniczona. Aby zastosować odczulanie, konieczne jest określenie alergenu wywołującego objawy chorobowe oraz potwierdzenie mechanizmu tzw. IgE-zależnego (za pomocą przede wszystkim punktowych testów skórnych, lub oznaczenia swoistych IgE w surowicy). Konieczna jest zgodność wyników badań z dolegliwościami pacjenta (odczulamy tylko na te alergeny, na które pacjent prezentuje objawy).
Bardzo ważna jest współpraca pacjenta, zarówno przy określaniu alergenów wywołujących objawy chorobowe jak i w trakcie kilkuletniego leczenia. Dla większości pacjentów optymalny czas stosowania immunoterapii powinien wynosić co najmniej 5 lat. Szczepienia mogą odbywać się wyłącznie w gabinetach alergologicznych, pod nadzorem lekarza. Regularne zgłaszanie się na kolejne wizyty, w wyznaczonych terminach, poprawia skuteczność i bezpieczeństwo leczenia.
Po każdym szczepieniu obowiązuje co najmniej 30-minutowa obserwacja – trzeba wówczas zgłaszać każde pogorszenie samopoczucia, każdą niepokojącą dolegliwość. W ciągu 24 godzin po szczepieniu należy unikać intensywnego wysiłku, przebywania na słońcu, gorących kąpieli, solarium, alkoholu. Przy kolejnych wizytach konieczne jest informowanie lekarza/pielęgniarki nie tylko o objawach, które wystąpiły po szczepieniu, ale także o nowych dolegliwościach, czy przyjmowanych lekach. Niektóre z nich są przeciwwskazane podczas odczulania. Immunoterapia swoista jest bezpieczną metodą leczenia. W miejscu szczepienia mogą występować zmiany – świąd, zaczerwienienie, obrzęk. Czasami, u niektórych pacjentów, zdarzają się większe reakcje miejscowe, utrzymujące się 1-2 dni.
Reakcje miejscowe nie są niebezpieczne, natomiast reakcje uogólnione tj. objawy ze strony dróg oddechowych (np. duszność), pokrzywka, spadek ciśnienia, itp. wymagają wnikliwej oceny lekarza. Bardzo rzadko dochodzi do ciężkich reakcji uogólnionych zagrażających życiu chorego, wymagających właściwego, szybkiego leczenia. Niebezpieczne powikłania – jeżeli wystąpią – mają miejsce głównie bezpośrednio po szczepieniu, dlatego konieczna jest 30-minutowa obserwacja, w trakcie której należy zgłaszać wszystkie niepokojące objawy. Dobra współpraca pacjenta jest bardzo ważnym elementem decydującym o bezpieczeństwie leczenia. Każda zmiana schematu leczenia wymaga konsultacji alergologa.
Nieżyt nosa (RHINITIS), jest to stan zapalny błony śluzowej nosa, objawiający się jednym lub kilkoma z następujących objawów: uczuciem niedrożności nosa, katarem (wydzieliną), świądem, kichaniem. W przypadku alergicznego nieżytu nosa zespół objawów klinicznych wywoływany jest przez zależną od przeciwciał klasy IgE reakcję zapalną nosa na alergen. W pierwszych minutach reakcji alergicznej, po kontakcie z występującymi w powietrzu pyłkami roślin, składnikami kurzu domowego, czy czynnikami pochodzenia zwierzęcego (sierści, naskórki), pojawiają się takie objawy jak świąd, kichanie, surowicza wydzielina nosowa. Może wystąpić także ostre zapalenie spojówek, pokrzywka, czy alergiczny obrzęk Quinkego. W głównej mierze zależą one od uwalnianej wówczas w dużych ilościach w naszym organizmie histaminy. W związku z tym, z reguły można je dobrze kontrolować przez zastosowanie leków blokujących receptor H1 (np. cetyryzyna, loratadyna, feksofenadyna, lewocetyryzyna, desloratadyna). Następnie stopniowo, w ciągu kilku godzin rozwija się się późna faza reakcji alergicznej, w której podstawową rolę odgrywa komórka kwasochłonna, czyli eozynofil. Wówczas pacjent zaczyna jako podstawową dolegliwość zgłaszać nasilone uczucie blokady nosa, związane z pojawiającym się obrzękiem błony śluzowej nosa. Tradycyjnie alergiczne nieżyty nosa, dzielimy na sezonowe i całoroczne. Do sezonowych należy pyłkowica, czyli nieżyt nosa związany z uczuleniem na pyłki kwitnących roślin: drzew, traw, czy chwastów. Objawy całoroczne pojawiają się w przypadku uczulenia na roztocze, pleśnie, czy sierści zwierząt. Alergiczne nieżyty nosa możemy też podzielić ze względu na stopień ciężkości przebiegu schorzenia, czy nasilenie dolegliwości. Wyróżniamy nieżyty nosa:
1. Łagodne – objawy nie mają wpływu na codzienne czynności i sen chorego.
2. Umiarkowane – objawy zaburzają sen i codzienne czynności chorego, chory pragnie się leczyć.
3. Ciężkie – chory nie jest w stanie normalnie funkcjonować i spać bez leków.
4. Sporadyczne – objawy występują mniej niż 14 dni w sezonowym nieżycie nosa i do miesiąca w całorocznym nieżycie nosa
5. Długotrwałe – w sezonowym nie nieżycie nosa chory ma objawy ponad dwa miesiące
6. Częste – objawy występują minimum dwa dni w tygodniu co najmniej przez 3 miesiące w roku.
Rozpoznanie alergicznego nieżytu nosa opiera się na zgodności między charakterystycznym wywiadem, symptomatologią i dodatnimi testami skórnymi. Negatywny wynik przemawia za niealergicznymi postaciami nieżytów nosa. Istnieje jednak około 20% grupa pacjentów, u których wywiad wskazuje na chorobę uczuleniową, a wynik testów naskórkowych jest ujemny. Diagnostyka musi wówczas być uzupełniona o oznaczenie swoistych przeciwciał IgE w surowicy krwi lub donosową próbę prowokacyjną. We wszystkich przypadkach alergicznego nieżytu nosa pacjent powinien dążyć do ograniczenia kontaktu z uczulającym alergenem. Pozostałe metody stosuje się w zróżnicowany sposób, zwracając szczególna uwagę na działania niepożądane. Kryterium drugim w doborze leków jest ich skuteczność, która jest indywidualnie zróżnicowana u poszczególnych chorych. U dorosłych: Zalecane są tylko sprawdzone metody leczenia. Generalną zasadą jest rozpoczynanie leczenia od leków przeciwhistaminowych w sezonowych lub niezbyt nasilonych objawach całorocznego nieżytu alergicznego nosa. W każdej postaci uporczywych objawów wskazane jest stosowanie glikokortykosteroidów donosowych, co ma szczególne znaczenie w objawach całorocznych. W przypadkach szczególnie trudnych do opanowania zalecane są krótko podawane glikokortykosteroidy ogólne. W szczególnych postaciach nieżytów nosa z dominującymi objawami surowiczego kataru zaleca się włączenie bromku ipratropium. Skrajne przypadki blokady przewodów nosowych, nie ustępujące po leczeniu zachowawczym są wskazaniem do konchoplastyki. Kromony mają małe zastosowanie w terapii nieżytów nosa. Leczeniem uzupełniającym są preparaty dospojówkowe, które są zalecane szczególnie w sezonowym nieżycie nosa. Lekami z wyboru są kromony lub okresowo preparaty przeciwhistaminowe. Nie zalecane są glikokortykosteroidy z powodu znacznej groźby zaćmy. Zawsze należy rozważyć immunoterapię swoistą, jako metodę leczenia przyczynowego i nie zapominać o dążeniu do redukcji stężenia alergenu w otoczeniu chorego. U dzieci: Naczelną zasadą jest terapia bezpieczna. Należy dążyć do maksymalnego ograniczenia ekspozycji na uczulające alergeny. Pomimo umiarkowanej skuteczności w tej grupie wiekowej nadal zalecane są kromony podawane donosowo. Przy braku ich skuteczności zaleca się preparaty antyhistaminowe. W niektórych postaciach stosowanie ich może być bardzo długotrwałe. Glikokortykosteroidy miejscowe mogą zostać podane przy braku skuteczności powyższego postępowania. Należy dążyć do jak najkrótszego podawania tych preparatów. Swoista immunoterapia jest szczególnie zalecana u dzieci z uwagi na dobre efekty. Obecnie z epidemiologicznego punktu widzenia, alergiczny nieżyt nosa – sezonowy i całoroczny, staje się jednym z najczęściej występujących zapaleń błony śluzowej nosa. Ocenia się, że w zależności od badanej populacji, choruje na niego od 10 – 40% badanych. Z każdym rokiem odsetek ten zwiększa się, a alergia staje się chorobą cywilizacyjną.
Polipy nosa są przewlekłą chorobą zapalną górnych dróg oddechowych, obserwowaną wyłącznie u ludzi, występującą u 1-4% populacji, która w znacznym stopniu upośledza jakość życia pacjentów, i w której, pomimo stosowanego leczenia często dochodzi do nawrotów. Przyczyna powstawania polipów nosa nadal pozostaje nieznana, chociaż wiele hipotez pojawiło się w ostatniej dekadzie, które próbują wyjaśnić to zjawisko. Przewlekłe zapalenie eozynofilowe jest najbardziej typową cechą polipów nosa, ale wydaje się, że elementy strukturalne tkanki, takie jak komórki nabłonkowe, czy zaaktywowane fibroblasty (miofibroblasty) są również istotnymi czynnikami uczestniczącymi w rozwoju tej patologii. Toczące się zapalenie odpowiada za rozwój obrazu klinicznego, typowego dla pacjentów z polipami nosa, za nawroty i niepowodzenia leczenia.
Testy alergiczne
Punktowe testy skórne
ALERGENY CAŁOROCZNEalergeny kurzu domowego, roztocze, pleśnie (grzyby), alergeny zwierzęce – sierści |
304 Sierść chomika |
306 Sierść psa |
308 Sierść królika |
309 Sierść kota |
311 Sierść świnki mor. |
314 Sierść konia |
310 Sierść myszy |
315 Sierść szczura |
318 Sierść owcy (wełna) |
319 Sierść świni |
322 Sierść kozy |
321 Pióra papugi |
709 Kurz sienny |
708 Roztocze I (Dermat. farinae) |
725 Roztocze II (Dermat. pteronyssinus) |
728 Acarus siro |
729 Lepidoglyphus destructor |
730 Tyrophagus putrescentiae |
400 Alternaria tenuis |
401 Aspergillus fumigatus |
402 Botrytis cinerea |
403 Candida albicans |
405 Cladosporium herbarum |
406 Curvularia lunata |
407 Fusarium moniliforme |
410 Mucor mucedo |
412 Penicillium notatum |
413 Pullularia pullulans |
414 Rhizopus nigricans |
416 Serpula lacrymans |
445 Mix drożdży |
301 Karaluch |
307 Komar |
903 Lateks |
901 Sól fizjologiczna (kontrola ujemna) |
902 Histamina (kontrola dodatnia) |
ALERGENY SEZONOWEpyłki roślin |
006 Trawy |
121 Jęczmień |
126 Owies |
158 Żyto |
173 Pszenica |
177 Tymotka |
178 Wiechlina |
147 Kukurydza |
180 Rzepak |
106 Bylica |
109 Pokrzywa |
169 Babka |
143 Mniszek lek. |
119 Komosa |
123 Parietaria |
161 Szczaw |
154 Ambrozja |
151 Oliwka |
108 Brzoza |
110 Buk |
153 Platan |
114 Dąb |
111 Grab |
101 Akacja |
116 Jesion |
132 Bez czarny |
142 Lipa |
115 Olcha |
170 Wierzba |
168 Wiąz |
152 Topola |
129 Leszczyna |
100 Klon |
117 Świerk |
139 Sosna |
ALERGENY POKARMOWE POCHODZENIA ROŚLINNEGOowoce, warzywa, orzechy, mąki |
530 ananas |
531 jabłko |
532 pomarańcza |
533 banan |
534 gruszka |
537 truskawki |
541 grapefruit |
556 cytryna |
546 mandarynka |
551 brzoskwinia |
555 winogrona |
549 papryka |
559 kalafior |
563 ziemniak |
567 pietruszka |
574 szparagi |
576 szpinak |
112 marchew |
581 groszek |
114 seler |
553 pomidor |
538 orzeszki ziemne |
542 orzech laskowy |
554 orzech włoski |
606 kakao |
589 mąka jęczmienna |
590 mąka owsiana |
593 mąka kukurydziana |
596 mąka żytnia |
599 mąka pszenna |
592 kleik kukurydziany |
600 kleik pszenny |
190 soja |
160 ryż |
189 kiwi |
194 awokado |
137 melon |
901 sól fizjologiczna (kontrola ujemna) |
902 histamina (kontrola dodatnia) |
ALERGENY POKARMOWE POCHODZENIA ZWIERZĘCEGOmięsa, ryby, jajo, mleko oraz PRZYPRAWY |
500 mięso kacze |
501 baranina |
503 mięso kurze |
504 konina |
505 mięso indycze |
507 wieprzowina |
506 wołowina |
509 węgorz |
510 pstrąg |
511 halibut |
513 dorsz |
514 karp |
515 łosoś |
520 sola |
522 tuńczyk |
118 morszczuk |
528 małże |
526 krab |
527 langusta |
529 homar |
601 mleko krowie |
604 jajko kurze (całe) |
610 jajko kurze (białko) |
611 jajko kurze (żółtko) |
172 anyż |
624 rumianek |
177 kminek |
183 papryka |
184 pieprz |
179 curry |
196 sezam |
180 liść laurowy |
182 gałka muszkatałowa |
901 sól fizjologicz. (kontr. ujemna) |
902 histamina (kontrola dodatnia) |