polipy nosa

Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z polipami nosa (PZZPzPN) to schorzenie, które nie tylko obniża jakość życia, ale także stanowi poważne wyzwanie dla pacjentów i systemu ochrony zdrowia. Choroba ta, często towarzysząca innym dolegliwościom, takim jak astma oskrzelowa czy nietolerancja niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), dotyka głównie dorosłych, a jej leczenie wymaga kompleksowego podejścia.

Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z polipami nosa charakterystyka choroby

Polipy nosa są wynikiem przewlekłego zapalenia błony śluzowej zatok i jam nosowych, w którym istotną rolę odgrywają eozynofile – komórki układu odpornościowego odpowiedzialne za procesy zapalne. Polipy te są jednym z objawów tzw. zapalenia typu 2, które obejmuje również astmę oskrzelową, atopowe zapalenie skóry oraz alergiczny nieżyt nosa. Częstość występowania polipów nosa w populacji jest zróżnicowana w zależności od metody badań. Szacuje się, że na podstawie kwestionariuszy telefonicznych choroba ta dotyczy od 2 do 4 proc. dorosłych. Z kolei badania endoskopowe wykazują, że zmiany polipowate mogą występować nawet u jednej trzeciej populacji, choć pełne objawy kliniczne rozwijają się tylko u kilku procent dorosłych.

Objawy i wpływ na jakość życia

PZZPzPN znacząco wpływa na codzienne funkcjonowanie pacjentów. Najbardziej charakterystycznym objawem jest blokada nosa, która utrudnia oddychanie, często prowadząc do zaburzeń snu, takich jak chrapanie czy bezdech senny. Innym poważnym problemem jest utrata węchu, co dodatkowo pogarsza komfort życia. Wśród innych objawów pacjenci skarżą się na bóle głowy pochodzenia zatokowego, zmęczenie oraz przewlekły katar.

Badania pokazują, że polipy nosa mogą być bardziej uciążliwe niż niektóre choroby kardiologiczne czy psychiczne. Choroba ta wiąże się również z częstymi absencjami w pracy oraz obniżoną efektywnością zawodową, co generuje koszty nie tylko dla systemu opieki zdrowotnej, ale również dla całej gospodarki.

Leczenie przewlekłego zapalenia zatok przynosowych z polipami nosa

Leczenie przewlekłego zapalenia zatok z polipami nosa zaczyna się zazwyczaj od terapii glikokortykosteroidami donosowymi. Jest to bezpieczne leczenie, które może być wdrożone przez lekarza pierwszego kontaktu. W przypadku braku poprawy, pacjent powinien być skierowany do specjalisty – laryngologa lub alergologa, który oceni dalsze kroki terapeutyczne.

Jeśli miejscowe sterydy okazują się nieskuteczne, włączane są sterydy doustne. Pomimo ich skuteczności, długotrwałe stosowanie tych leków wiąże się z ryzykiem powikłań, w tym skróceniem długości życia. W cięższych przypadkach konieczna może być operacja. Zabieg chirurgiczny, taki jak funkcjonalna endoskopowa chirurgia zatok (FESS), pozwala na radykalne otwarcie zatok, co ułatwia dalsze leczenie miejscowe.

Jednak nawet po operacji polipy często nawracają, co wymaga regularnych kontroli i dalszego leczenia. U niektórych pacjentów, mimo wielokrotnych zabiegów, polipy powracają, co sprawia, że choroba ta staje się przewlekłym problemem.

Terapie biologiczne – nadzieja dla pacjentów

Nowoczesne terapie biologiczne stanowią obiecującą opcję leczenia dla pacjentów z PZZPzPN, zwłaszcza tych z ciężkimi przypadkami zapalenia eozynofilowego. Leki biologiczne, takie jak dupilumab czy mepolizumab, działają na poziomie molekularnym, blokując kluczowe szlaki zapalne, takie jak interleukina 4, 13 i 5. Terapie te, stosowane z powodzeniem w leczeniu astmy eozynofilowej, okazały się również skuteczne w redukcji objawów PZZPzPN.

Od kwietnia 2024 roku w Polsce funkcjonuje program lekowy z jednym z leków biologicznych, dedykowanym pacjentom z PZZPzPN. Kolejny lek, mepolizumab, jest obecnie w procesie refundacyjnym i może przynieść ulgę pacjentom z ciężkimi postaciami zapalenia eozynofilowego. Terapie te dają nadzieję na poprawę jakości życia, ograniczenie stosowania sterydów i zmniejszenie liczby operacji.

Wyzwania systemowe

Pomimo postępów w leczeniu, dostęp do terapii biologicznych w Polsce jest nadal ograniczony. Program lekowy działa tylko w wybranych województwach, co oznacza, że wielu pacjentów wciąż nie ma dostępu do nowoczesnych terapii. Konieczne jest również rozwijanie wielospecjalistycznych ośrodków leczenia biologicznego, które łączyłyby doświadczenie laryngologów i alergologów. Taki model opieki mógłby nie tylko poprawić wyniki leczenia, ale także obniżyć koszty związane z opieką nad pacjentami.

Podsumowanie

Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z polipami nosa to poważna choroba, która wymaga kompleksowego leczenia i systematycznego monitorowania. Dzięki nowoczesnym terapiom biologicznym pacjenci mogą odzyskać kontrolę nad swoim życiem, a system ochrony zdrowia ma szansę zmniejszyć obciążenia związane z kosztami leczenia. Jednak wciąż wiele pozostaje do zrobienia, aby zapewnić dostęp do tych terapii wszystkim potrzebującym.